Cholera wordt vooral overgedragen via besmet drinkwater en voedsel dat in contact is gekomen met ontlasting van een besmet persoon. Reizigers lopen risico in gebieden waar de hygiëne, riolering en watervoorziening onvoldoende zijn. Denk hierbij aan bepaalde regio’s in Afrika, Zuid-Azië en het Midden-Oosten. Besmetting ontstaat vaak door het drinken van ongekookt water, ijsblokjes, rauwe groenten of onvoldoende verhitte vis en schelpdieren. Ook eten van straatverkopers kan het risico vergroten als er niet schoon gewerkt wordt.

Omdat de bacterie zich snel kan verspreiden bij warm weer en overstromingen, komen uitbraken vaak ineens op. Reizigers die buiten resorts verblijven of avontuurlijke routes volgen, lopen doorgaans meer risico. Goede water- en voedselhygiëne blijft daarom essentieel. Door bewust te kiezen voor schoon water en goed bereid voedsel, is besmetting grotendeels te voorkomen. Een cholera­vaccin kan in specifieke situaties extra bescherming bieden.

Symptomen van cholera beginnen vaak plotseling, meestal tussen de 12 uur en 5 dagen na besmetting. De meest typische klacht is ernstige, waterdunne diarree die snel leidt tot uitdroging. Veel mensen krijgen ook misselijkheid, braken en krampende buikpijn. In ernstige gevallen kan het vochtverlies zo snel gaan dat medische behandeling direct nodig is. Cholera veroorzaakt meestal geen koorts, waardoor de snelle vochtuitputting een van de belangrijkste waarschuwingssignalen is.

Zonder behandeling kan iemand in korte tijd verzwakken en zelfs bewusteloos raken. De ernst verschilt, sommige mensen hebben milde klachten, maar anderen kunnen binnen uren ernstig ziek worden. Daarom is alertheid belangrijk, vooral bij reizen in risicogebieden. Tijdige behandeling met vocht en elektrolyten is meestal zeer effectief. Bij verdenking van cholera is het verstandig om snel medische hulp te zoeken.

Cholera komt vooral voor in landen waar schoon drinkwater en adequate riolering niet vanzelfsprekend zijn. De meeste gevallen worden gemeld in Sub-Sahara Afrika, waar uitbraken regelmatig ontstaan na regenperiodes, droogte of overstromingen. Ook in Zuid-Azië, met name in India, Bangladesh en Nepal, blijft cholera endemisch aanwezig. Daarnaast worden er uitbraken gezien in delen van het Midden-Oosten en Haïti. Toeristen lopen doorgaans het meeste risico wanneer ze buiten stedelijke gebieden reizen of verblijven in regio’s waar waterkwaliteit onzeker is.

Zelfs grote steden kunnen risico’s hebben wanneer de infrastructuur tijdelijk onder druk staat, bijvoorbeeld tijdens natuurrampen. In populaire toeristengebieden is de kans kleiner, maar nooit volledig nul. Het is dus verstandig om vooraf reisadvies te vragen, vooral bij veranderingen in de lokale situatie. Reisvaccinatie kan worden aanbevolen afhankelijk van bestemming en reisstijl.

De behandeling van cholera richt zich in eerste instantie op het aanvullen van vocht en zouten, omdat de ziekte extreem snel uitdroging veroorzaakt. Een ORS-drank (oral rehydration solution) is meestal de eerste stap en redt wereldwijd veel levens. In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn voor infuusbehandeling. Soms worden antibiotica voorgeschreven om de duur van de ziekte te verkorten en het vochtverlies te verminderen. De meeste reizigers herstellen volledig wanneer de behandeling snel wordt gestart.

Omdat de symptomen ineens kunnen optreden, is het belangrijk om bij ernstige diarree direct actie te ondernemen. Bij uitbraakgebieden is medische zorg vaak beperkt, dus preventie blijft cruciaal. Met de juiste behandeling is het risico op complicaties klein, maar zonder behandeling kan cholera levensgevaarlijk zijn. Daarom wordt altijd aangeraden om bij verdenking contact op te nemen met medische professionals.

Een cholera­vaccin is niet voor alle reizigers nodig, maar wordt wel aangeraden in specifieke situaties. Het advies hangt af van je bestemming, je reisduur en de omstandigheden ter plekke. Voor humanitaire hulpverleners, reizigers naar gebieden met een actuele uitbraak en mensen die langdurig in risicogebieden verblijven, kan vaccinatie zinvol zijn. Het vaccin vermindert de kans op ernstige infectie en kan ook beschermen tegen diarree veroorzaakt door verwante bacteriën.

Bij gewone vakanties in toeristische gebieden is vaccinatie meestal niet verplicht, maar het blijft verstandig om een deskundig reisadvies in te winnen. Veel landen vragen geen bewijs van vaccinatie, maar bij plotselinge uitbraken kan dit veranderen. Omdat de ziekte snel ernstige uitdroging kan veroorzaken, is preventie heel belangrijk. Reisprik kan helpen beoordelen of vaccinatie voor jouw reis verstandig is.

Het choleravaccin werkt door het immuunsysteem te trainen om de bacterie Vibrio cholerae te herkennen en snel te bestrijden wanneer je ermee in aanraking komt. Het vaccin wordt oraal ingenomen en bestaat uit twee zakjes poeder die je oplost in water en vervolgens met een tussenpoos van 1 tot 6 weken inneemt. Ongeveer één week na de tweede dosis ben je beschermd. De bescherming blijft ongeveer 2 jaar werkzaam voor volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar. Voor jonge kinderen van 2 tot 6 jaar is een derde dosis nodig om voldoende immuniteit op te bouwen. Bij hen houdt de bescherming ongeveer 6 maanden aan, waardoor eerder hervaccineren nodig kan zijn bij nieuwe reizen.

Het vaccin voorkomt niet alleen ernstige cholera-infecties, maar kan ook de kans op bepaalde vormen van reizigersdiarree verminderen. Hoewel geen enkel vaccin 100% bescherming biedt, zorgt het choleravaccin voor een belangrijke extra veiligheidslaag tijdens reizen naar risicogebieden. Een deskundig reisadvies helpt bepalen of het vaccin voor jouw bestemming wordt aanbevolen.