Je raakt besmet met tekenencefalitis wanneer een geïnfecteerde teek je bijt en het virus overdraagt tijdens het zuigen van bloed. De overdracht kan binnen enkele minuten plaatsvinden, waardoor snelle verwijdering van een teek niet altijd voldoende bescherming biedt. Teken die TBE dragen komen vooral voor in bosrijke, heuvelachtige en landelijke gebieden.

De kans op besmetting is het grootst tijdens wandelingen, kamperen en andere outdooractiviteiten. Het virus kan in zeldzame gevallen ook via ongepasteuriseerde melkproducten van geïnfecteerde dieren worden overgedragen. Reizigers die veel in de natuur komen lopen dus extra risico. Goede bescherming en voorbereiding zijn daarom essentieel voor een veilige reis.

De eerste symptomen van TBE lijken vaak op een griepje, wat het lastig maakt om de infectie direct te herkennen. Denk aan koorts, vermoeidheid, spierpijn en hoofdpijn die enkele dagen kunnen aanhouden. Bij het merendeel van de mensen verdwijnen de klachten tijdelijk, waarna sommigen in een tweede fase ernstiger symptomen krijgen.

Deze tweede fase kan bestaan uit hoge koorts, hevige hoofdpijn en tekenen van hersenontsteking. Omdat dit ernstig kan verlopen, is het belangrijk alert te zijn na een tekenbeet in risicogebieden. Vroege herkenning zorgt ervoor dat je snel medische hulp kunt inschakelen. Dit kan complicaties en een intensiever ziekteverloop helpen beperken.

Het risico op TBE voor reizigers hangt sterk af van de bestemming en de activiteiten. Wie veel wandelt, fietst of kampeert in de natuur loopt aanzienlijk meer gevaar dan een stedentripreiziger. In landen waar TBE veel voorkomt, zijn bepaalde seizoenen, zoals lente en zomer, extra risicovol.

Ook korte reizen kunnen voldoende zijn voor blootstelling aan besmette teken. Reizigers naar hoogrisicogebieden zoals Oostenrijk, Italië, Duitsland, Tsjechië, Scandinavië en de Baltische staten worden daarom vaak geadviseerd zich te laten vaccineren. Wanneer je niet bent ingeënt, is goede tekenpreventie extra belangrijk. Zo verklein je de kans op besmetting aanzienlijk.

Nee, het vaccin tegen tekenencefalitis (TBE) beschermt niet tegen de ziekte van Lyme. Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie, terwijl TBE door een virus wordt veroorzaakt, en het vaccin werkt alleen tegen het TBE-virus. Het is dus mogelijk om ondanks vaccinatie wél Lyme op te lopen na een tekenbeet.

Daarom blijft goede tekenpreventie belangrijk, zoals het dragen van bedekkende kleding, insectenwerende middelen gebruiken en het lichaam na een wandeling direct controleren. De meeste teken in Europa dragen géén TBE, maar wél Lyme, waardoor alert blijven noodzakelijk is. Door een teek snel en correct te verwijderen, verklein je het risico op Lyme-infectie aanzienlijk. Het vaccin vormt dus een waardevolle aanvulling voor TBE, maar vervangt geen preventie tegen andere tekenziekten.

Het TBE-vaccin biedt een zeer hoge bescherming tegen tekenencefalitis, zeker wanneer de volledige vaccinatieserie is afgerond. Na de eerste twee doses ontstaat al een goede basisbescherming voor veel reizigers. De derde dosis zorgt voor langdurige immuniteit, waardoor je veilig bent tijdens meerdere reizen. Het vaccin wordt in Europa breed gebruikt en is bewezen effectief bij zowel korte als langdurige verblijven in risicogebieden.

Voor mensen die vaak buiten zijn of regelmatig naar endemische gebieden reizen, is vaccinatie sterk aanbevolen. Het vaccin werkt preventief en kan de ernstige gevolgen van TBE voorkomen. Daarom vormt het een belangrijke aanvulling op tekenwerende maatregelen.

Wanneer je in een risicogebied door een teek bent gebeten, is het belangrijk de teek zo snel mogelijk zorgvuldig te verwijderen. Gebruik hiervoor een tekentang en trek de teek recht omhoog zonder te draaien. Noteer altijd de datum van de beet en de locatie van de reis. Let in de weken erna goed op griepachtige klachten of koorts. Omdat er geen behandeling tegen TBE bestaat, is monitoring van symptomen cruciaal. Bij twijfel of klachten dien je direct medische hulp in te schakelen. Ook als je gevaccineerd bent blijft controle verstandig, want geen enkele preventie is 100% waterdicht.

Je laat je het beste vaccineren wanneer je naar een gebied reist waar TBE veel voorkomt, vooral als je veel in de natuur zult zijn. De basisserie bestaat uit twee doses die binnen enkele weken worden gegeven, waardoor je tijdig beschermd bent voor vertrek. Voor langdurige of regelmatige reizen wordt een derde dosis geadviseerd voor langdurige bescherming.

Het is verstandig de vaccinatie enkele maanden voor je reis in te plannen zodat het volledige schema gehaald kan worden. Ook reizigers die onverwachts last-minute vertrekken kunnen vaak nog een versnelde serie krijgen. Vaccinatie is vooral aanbevolen voor wandelaars, kampeerders en fietsers. Zo reis je met maximale bescherming naar risicovolle gebieden.